Σε μια κίνηση που αναδεικνύει ξεκάθαρα τις γεωπολιτικές της βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία προχωρά στην εγκατάσταση ενός εθνικού Συστήματος Υπηρεσιών Θαλάσσιας Κυκλοφορίας (Vessel Traffic Services – VTS), ενισχύοντας την ικανότητά της να παρακολουθεί και να ελέγχει τη ναυσιπλοΐα σε μια από τις πλέον στρατηγικές θαλάσσιες περιοχές του κόσμου. Το νέο δίκτυο παρακολούθησης, το οποίο αναπτύσσεται στο πλαίσιο του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας (Mavi Vatan)», στοχεύει στην επέκταση της τουρκικής επιρροής και στον έλεγχο των θαλασσίων ροών σε περιοχές αυξημένου ενεργειακού και ναυτιλιακού ενδιαφέροντος.
Το σύστημα περιλαμβάνει την εγκατάσταση ενός κέντρου ελέγχου θαλάσσιας κυκλοφορίας, τριών σταθμών παρακολούθησης με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, δύο σταθμών αυτόματης αναγνώρισης πλοίων (AIS) και ενός σταθμού ραντάρ, με το σύνολο του δικτύου να υποστηρίζεται και να συντονίζεται από το Κέντρο Θαλάσσιας Κυκλοφορίας στη Μερσίνη. Η λειτουργία του συστήματος παρέχει στην Τουρκία αυξημένες δυνατότητες επιτήρησης πλοίων, καταγραφής κινήσεων και συλλογής δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Η ανάπτυξη αυτής της υποδομής εντείνει τις ανησυχίες στην Αθήνα και τη Λευκωσία, καθώς ενισχύει την τουρκική παρουσία σε περιοχές κρίσιμης σημασίας, ενώ αναμένεται να επηρεάσει άμεσα τις ισορροπίες στον τομέα της ασφάλειας ναυσιπλοΐας και της ενεργειακής πολιτικής στην ευρύτερη περιοχή. Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει ότι το VTS ενισχύει την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, ωστόσο η χρονική συγκυρία και το στρατηγικό τουποθέτημα του συστήματος καταδεικνύουν σαφή πρόθεση ισχυροποίησης της επιτήρησης και προβολής ισχύος.
Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων, με την Τουρκία να ενισχύει συνεχώς την παρουσία της τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, επιδιώκοντας να καταστεί κυρίαρχος παράγοντας στις εξελίξεις που αφορούν τους θαλάσσιους ενεργειακούς πόρους και τις εμπορικές ροές της περιοχής. Η ελληνική πλευρά παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, εκτιμώντας τις πιθανές συνέπειες για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και την ασφάλεια των ελληνικών και κυπριακών συμφερόντων στη Μεσόγειο.
Η εγκατάσταση του νέου συστήματος παρακολούθησης από την Τουρκία αποτελεί ένα ακόμη βήμα στην αναβάθμιση του γεωστρατηγικού της ρόλου, θέτοντας νέα δεδομένα για την ασφάλεια των θαλασσίων οδών και την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
