Το πλέον κομβικό πλην και πιο δύσκολο πέρασμα του Αιγαίου. Ισχυροί βοριάδες, ισχυρά ρεύματα και δίνες που κατεβαίνουν ζωντανά απ’ τα Μπογάζια (Δαρδανέλλια). Ήδη από την εποχή του Ομήρου αναφέρεται στη Γραμματεία.
Καφηρεύς από το ομώνυμο ακρωτήρι ΝΑ της Εύβοιας, «Ξυλοφάγος» στα ελληνιστικά χρόνια, «Ξυλοφάς» στα βυζαντινά, Cavo Doro (Cavo d’Oro ή Cavo Duro) αργότερα.
Για τον φωτισμό του κτίστηκε στην Άνδρο ο φάρος της Φάσας (1856), ένας από τους πρώτους του ελληνικού φαρικού δικτύου, και πολύ αργότερα (1925) ο πέτρινος φάρος στη βραχονησίδα Κάβο-Μαντέλο (ΝΔ της Εύβοιας) που τον βλέπουμε τακτικά και ο «φανός» στη βραχονησίδα «Αράπης». Μετά τον Κάβο-Μαντέλο το ασφαλές λιμανάκι της αρχαίας Γεραιστού (σήμερα Καστρί).
Έρευνα – κείμενο: Κώστας Δανούσης, Τήνος